Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik voel mij steeds vaker speler in een slechte wedstrijd. Ik vraag mij af of we na afloop van deze Corona match nog wel een drankje samen wíllen drinken op dat terras?

Wat aanvankelijk begon als een gezamenlijke wedstrijd tegen Corona. “Samen krijgen we Corona onder controle’. Is na de rust van de afgelopen zomer verworden tot een onderling loopgravenduel. Ergens tussen maart 2020 en vandaag zijn we als team tegenover elkaar in het veld komen te staan.

We voeren nu vooral een onderlinge strijd tussen de rekkelijken en preciezen. Tussen de ‘wappies’ en de ‘angsthazen’. Teamleden biologische veiligheid zijn lijnrecht tegenover teamleden leefbaarheid komen te staan. Een team met enkel aanvallers, de middenvelders en verdedigers lijken oorverdovend stil.
Intussen kijkt de echte tegenstander lachend toe. De scheidsrechter probeert al polderend de boel te sussen.

Die bal moet terug naar de middenstip, de plek waar wij hergroeperen en de echte tegenspeler weer in de ogen kijken.

Leiderschap in crisis
Ik ben opgeleid en werkzaam in de acute zorg. U kent dat wel, paniek en blauwe lampen, situaties van leven en dood. Leiderschap in crisissituaties. Als crisisleider weet je als geen ander tegen wat je de wedstrijd speelt, verken je de omgeving, ken je mogelijke scenario’s en speel je continue in op interne en externe bedreigingen. Net een scheidsrechter in een wedstrijd.

Een goede crisisbestrijding bestaat uit een aantal cruciale elementen.
• Leiderschap en volgerschap
• Het gebruik van alle beschikbare informatiebronnen
• Effectieve communicatie
• Voorkomen van tunnelvisie/fixatieprobleem

Als je die zaken niet juist toepast is er in gezondheidszorgtermen, grote kans op: operatie geslaagd maar de patiënt overleden of juist een zachte heelmeester maar stinkende wond.

Met deze bril op kijk ik naar het ontstane loopgraven duel in team Nederland en ik zie:
1. falende elementen in de crisisaanpak,
2. onderliggende zwakten in het gezondheidszorgsysteem,
3. postmodernistische samenleving.

Er is in de loop van de wedstrijd een fixatieprobleem opgetreden. Waar aanvankelijk Corona de tegenstander was, blijkt dat binnen het team in twijfel te worden getrokken. Wie is de echte tegenstander? Is dat de scheidsrechter, mijn teamgenoot?

Deze vraag is een intern fixatieprobleem geworden. En daar moeten we hoognodig uit. Het beneemt ons de zicht op het spelen van de wedstrijd in verschillende scenario’s. En die hebben we echt nodig voor overwinning.

Welke rol of fixatie we ook hebben in het team, allemaal willen we de wedstrijd winnen:

Winnen is leven:
1. in de biologische zin: levensadem
2. met levensinvulling: zingeving

Beiden elementen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden: zonder biologisch leven geen levens invulling en zonder levens invulling gaat een mens biologisch niet overleven.

Wat we nu zien: Hoe meer teamleden biologische veiligheid gaan hangen op de biologische overleving (de aantallen lopen op, de zorg loopt vast) hoe meer teamleden leefbaarheid zich op de levens invulling gaan beroepen. (We worden beperkt in onze vrijheid, de economie loopt schade op, depressie neemt toe) en vice versa. We houden elkaar als team op deze manier in de houdgreep. Alle mogelijke scenario’s worden afgeschoten. En iedereen is scheidsrechter. Zo winnen we de wedstrijd niet. Laat staan dat we nog dat drankje samen gaan drinken.

Beslissingen voor de ene component van leven zorgen in deze pandemie vrijwel altijd voor schade aan de andere component van leven. In crisis is er geen winst zonder verlies
Een ethische vraag is: welke schade vinden we als team acceptabel?
Teamleden zullen daar verschillend over denken, zeker in deze postmoderne tijd. Daar hebben we de wedstrijdleiding bij nodig.

De wedstrijdleiding moet de bal weer op de middenstip leggen. We moeten hergroeperen en de echte tegenspeler in de ogen kijken. Dat kan niet vanuit loopgraven, maar alleen met elkaar. Tenminste, als we elkaar serieus nemen. Mogelijkheden hebben altijd een onmogelijkheid tegenover zich. Maar in díe wedstrijd doe ik niet meer mee.

Het middenveld

Vanaf de middenstip de tegenstander in de ogen kijken, we willen allemaal leven. Je bént geen wappie of angsthaas.
Stop met elkaar te bestrijden. Stop met strooien van feiten die feilbaar blijken. Stop met elkaar proberen te overtuigen door ogenschijnlijke onschuldige vragen.
We bouwen de wedstrijd zo niet op, maar breken elkaar af.

Zoek naar gezamenlijke oefenruimte van mens tot mens, ja vaak met een andere visie op de werkelijkheid. Alleen als wij elkaar in de ogen kijken dan ontdekken we meer wegen die naar overwinning leiden.

Welkom in het middenveld. Laten we hergroeperen, de wedstrijd in creativiteit samen uitspelen en na de wedstrijd samen een glas drinken, op de overwinning die aanstaande is.

Thera de Haan, april 2021