Stop de marktwerking en weer terug naar een publieke gezondheidszorg. Tenminste, als ik de sociale media en onze minister moet geloven, is dát wat wij willen in Nederland. Corona heeft de roep om te stoppen met de markt weer doen aanzwellen. In de zorg en op de sociale media lijkt het of alle gedoe in de zorg de schuld is van de markt. Ook zijn er maar twee wegen te bewandelen je bent vóór of je bent tegen de markt. Veel te makkelijk gedacht.
Goede zorg
Voor we het hele systeem ‘even’ omgooien of besluiten door te gaan met deze gereguleerde markt moeten we wat mij betreft eerst grondig evalueren of onze doelen na 14 jaar zijn behaald. En dan niet alleen de financiële doelen maar ook die van kwaliteit en toegankelijkheid.
Ik vind het te makkelijk te denken dat de marktwerking de oorzaak is van alle problemen in de zorg. Ook vind ik het te makkelijk te denken dat de marktwerking de oplossing is van alle problemen.
We moeten doen wat werkt. Wat werkt voor goede zorg. Goede zorg is toegankelijk, van goede kwaliteit en betaalbaar. Dat is een principe waar we het wel over eens zijn en dat zullen we nooit in de uitverkoop zetten. Toch?
Markt
In 2006 werd de gereguleerde marktwerking in de zorg ingevoerd vanwege de stijgende zorgkosten en lange wachtlijsten. Het idee was dat de markt de oplossing zou zijn voor deze problematiek. Door concurrentie worden we beter en goedkoper. De vraag die zich mede door de crisis wederom aandient is of de gereguleerde marktwerking ons dit ook echt heeft gebracht? Wat zien we onder andere anno 2020?
Toegankelijkheid
- Toegankelijkheid van de huisartsenzorg in gevaar in regio’s
- GGZ lange wachtlijsten voor complexe zorg
- Opnamestops
- Personeelstekorten
Kwaliteit
- De IGJ heeft een sterke rol aan de achterkant van het proces, de zorgorganisaties hebben nu zelf de verantwoordelijkheid maar ook de concurrentie. Transparantie en concurrentie bijten elkaar.
- Moeizame samenwerking in de regio, tussen de 0e,1e en 2e lijn, in de tweede lijn kolommen door specialisatie en domeinen.
- Versnipperd landschap in de thuiszorg.
- Kwaliteit die overschaduwd wordt door stimuleren van kwantiteit
Betaalbaarheid
- Zorgkosten blijven stijgen
Innovatie
Ik had gehoopt dat innovaties door deze gereguleerde markt sneller zouden worden opgepakt. In sommige delen zien we gelukkig dat innovatieve marktpartijen de zorg ook echt toegankelijker en kwalitatief beter maken. Maar de opschaling van innovatie die zorg beter, goedkoper of toegankelijker maakt wordt in snelheid ingehaald door de opstapeling van de problemen aan de schaduwkant van het marktplein. Is dat de schuld van het stelsel? Of zijn er andere reden waarom scenario’s die we hopen of dromen niet van de grond komen? En waaruit blijkt het positieve effect van de markt? Ik lees, hoor en zie weinig voorbeelden en als het al zo is zijn het vooral politici, economen, zorgverzekeraars of een enkele ondernemer. Wie bepalen eigenlijk of het goed gaat met de zorg in dit land?
Evaluatie en scenario’s
In de zorg leren we door te evalueren wat goed gaat en wat niet. Zo gaat dat op het niveau van patiënt, de professional, de organisatie en zo gaat het ook op macro niveau. Er moet een grondige evaluatie komen van de gestelde doelen, zijn we echt toegankelijker, beter en goedkoper geworden?
Evalueren op macro niveau doen we niet voor het eerst. De eerste evaluatie vond plaats in 2009 en was vooral gericht op het systeem. De tweede evaluatie was in 2015 en deze evaluatie had een sterke nadruk op de betaalbaarheid. Destijds werd genoemd dat de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg onder druk staan. We zijn inmiddels een crisis verder en in 2020 aanbeland. Ik zie ik vanuit mijn bescheiden perspectief daar te weinig verbetering in. Om die reden stel ik voor om een evaluatie in 2021 te laten plaatsvinden. Daarin moeten alle drie de doelen uitgewerkt worden op alle deelniveaus van de zorg. Hoe staat het met de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid?
Vervolgens moeten we toekomstscenario’s laten schetsen met oplossingen binnen en buiten de markt. Welke scenario’s gaan ons dit naar alle waarschijnlijkheid wel leveren, zonder af te dingen op onze gemeenschappelijke waarden? Op basis daarvan moeten we besluiten wat we publiek gaan regelen en wat er op het marktplein kan blijven.
auteur: Thera de Haan, adviseur in de zorg. Thema’s; kwaliteit, veiligheid en samenwerking in de zorg, 15 jaar Spoedeisende hulp en (Ambulance)verpleegkundige geweest.
0 Comments